Het succes van een team hangt niet alleen af van de individuele vaardigheden van de teamleden, maar ook van hoe goed ze samenwerken als geheel. Om dit te begrijpen, kijken we naar twee veelgebruikte modellen in teamontwikkeling: Tuckman’s fases van Teamontwikkeling en de DISC-stijlen. En beide modellen licht ik graag toe.

In 1965 introduceerde Bruce Tuckman zijn model van Teamontwikkeling, dat oorspronkelijk uit vier fases bestond: Forming, Storming, Norming en Performing. In 1977 werd de vijfde fase Adjourning toegevoegd.

Het model geeft de verschillende fasen weer die een team doorloopt terwijl ze samenwerken en groeien als een team:

In deze beginfase komen teamleden samen en leren ze elkaar kennen. Er heerst vaak een gevoel van opwinding, maar ook van onzekerheid. Teamleden zoeken naar richting.

Naarmate teamleden meer vertrouwd raken met elkaar, kunnen er conflicten ontstaan over rollen, verantwoordelijkheden en doelen. Dit is een cruciale fase waarin het team moet leren omgaan met deze conflicten en ze constructief oplossen.

In deze fase beginnen teamleden samen te werken en te accepteren wat ieders rol is binnen het team. Er ontstaan normen en verwachtingen die de basis vormen voor effectieve samenwerking.

Wanneer het team de normen heeft vastgesteld en de rollen zijn verdeeld, kan het zich concentreren op het bereiken van zijn doelen. In deze fase werken teamleden goed samen en halen ze het beste uit elkaar om succes te behalen.

Deze fase is ook wel bekend als de ‘afsluitingsfase’. Deze fase treedt op wanneer het team zijn doelstellingen heeft bereikt of wanneer een project ten einde loopt. In de adjourning fase staat het team voor de uitdaging om de groepsdynamiek af te sluiten en zich voor te bereiden op het uiteengaan van het team.

Naast het begrijpen van de ontwikkelingsfasen van een team, is het ook belangrijk om rekening te houden met de individuele persoonlijkheden van de teamleden. Wat is de voorkeur voor gedrag en communicatie van elk teamlid? En wat is de invloed daarvan in de verschillende Fases van Tuckman?

De DISC Persoonlijkheidsanalyse is een instrument dat diverse psychologische motivatoren van menselijk gedrag meet. Het brengt de vaak complexe werkelijkheid van mensen en hun gedrag overzichtelijk en begrijpelijk in kaart. Waarom hebben sommige mensen bijvoorbeeld weerstand tegen veranderingen terwijl anderen het juist opzoeken? Waarom nemen bepaalde mensen altijd de leiding en volgen anderen liever? Of waarom zijn sommige mensen zo flexibel en hechten anderen aan procedures? DISC geeft inzicht in waarom we doen wat we doen.

DISC is ruim 90 jaar geleden ontwikkeld door de psycholoog prof. dr. William Marston aan de Harvard Medical School en is gebaseerd op zijn werk “The Emotions of Normal People”. Sindsdien is DISC verder ontwikkeld en uitgegroeid tot een kwalitatief zeer volwaardig en accuraat psychometrisch gedragsinstrument.

De DISC Persoonlijkheidsanalyse wordt weergegeven in drie grafieken. Elke grafiek geeft een ander gedragsaspect van de persoon weer:

• Hoe iemand zichzelf ziet.
• Hoe iemand handelt onder druk en in stressvolle situaties.
• Hoe iemand zich opstelt in en aanpast aan de omgeving.

De grafieken kunnen van elkaar verschillen. In deze verschillen zijn verandering in gedrag en behoeftes zichtbaar en zien we of en hoe capaciteiten en talenten benut worden. Het goed en vaardig interpreteren van de grafieken is goed te leren en geeft het instrument de absolute meerwaarde.

Willen graag DIRECT benaderd worden. Ze willen de bottom line voordelen en resultaten horen en de details alleen waar nodig. Ze stellen vooral WAT vragen. Ze zoeken DOELEN, CONTROLE en UITDAGING. Ze willen leidinggeven en bepalen graag de gang van zaken.

Willen graag POSITIEF benaderd worden. Ze lopen harder door COMPLIMENTEN, PUBLIEKE ERKENNING, PLEZIER, tonen van gevoel en enthousiasme. Ze stellen WIE vragen en kennen veel mensen. Ze hebben veel ideeën en gevoel voor humor. Ze communiceren als de beste.

Willen graag RELATIONEEL benaderd worden. Ze zijn VRIENSCHAPPELIJK en gemoedelijk. Ze stellen HOE vragen en hebben de tijd nodig om rustig aan veranderingen en nieuwe ideeën te wennen. Ze werken graag SAMEN en stellen zicht DIENSTBAAR op.

Willen graag een ANALYTISCHE benadering van zaken. Ze zoeken OBJECTIVITEIT, FEITEN, KWALITEIT en grondigheid, zonder gehaastheid. Ze stellen WAAROM vragen en gebruiken logica als norm. Ze zwichten niet voor een emotie en gaan voor het beste.

In ieder mens zien we in meer of mindere mate de vier basisstijlen terug. Vaak hanteren we in verschillende contexten verschillende stijlen.

Door het begrijpen van elkaars DISC-stijlen kunnen teamleden effectievere communicatie en samenwerking bevorderen. Ze kunnen, wanneer de situatie er om vraagt, hun gedrags- en communicatiestijl aanpassen aan de behoeften van elk teamlid. Teamleiders kunnen taken toewijzen op basis van individuele kwaliteiten.

Het faciliteren van een team naar HIGH PERFORMANCE vereist een diepgaand begrip van zowel groepsdynamica als individuele persoonlijkheden. Tuckman’s Fases van groepsontwikkeling bieden een raamwerk voor het begrijpen van de evolutie van een team, terwijl het DISC-model inzicht biedt in de unieke gedrags- en communicatiestijlen van teamleden.

Door deze modellen te integreren in teamontwikkelingsstrategieën en als leider de juiste interventies in de verschillende Fases van Tuckman toe te passen, rekening houdend met de verschillende DISC stijlen, worden effectieve samenwerking en prestaties gerealiseerd. En dat is toch wat je wil bereiken?

Meer weten? Lees meer over de Masterclass Teamontwikkeling.

Trainer / Coach bij DISC Factor B.V.
Verzorgt o.a. DISC, Denkstijlen en Drijfveren Masterclasses en Teamtrainingen.